«Եռաձայն պատարագ», Պարույր Սևակի պոեմներից։ Գրվել է 1965 թվականին։

Քաղվածքներ խմբագրել

  • Երկնքից առկախ մի լեռնակղզի՝

Հայաստան Աշխարհ[1]։

  • Երկնքից առկախ այդ լեռնակղզու ուղիղ կենտրոնում՝

երկու զանգ հսկա և անձեռագործ։
Եվ այնքա՛ն հսկա, այնքա՜ն վիթխարի,
որ չէին կարող որևէ կեռից ոչ մի կերպ կախվել,
ուստի, պարզապես կործված են հողին։

Անունն՝ Արարատ
կամ
Սիս ու Մասիս[1]։

  • Այս լեռնակղզում լեռնաքարե՞րն են շատ,

թե՞ կերպաձևված շիրմաքարերը։

Եվ ծառե՞րն են շատ այս լեռնակղզում,
թե՞ վեր ծառացած սուրբ խաչքարերը։
Եվ ավելի շատ անտա՞ռ է հատվել,
թե՞ անսուրբ ձեռքով խաչքար է ջարդվել
դարեր ալեծեծ այս լեռնակղզում…[2]

  • -Ամենից առաջ

փայտե դագաղի՜ պաշտամունք պիտի ունենալ կյանքում,
փայտե դագաղի՛,
նաև պատանքի՜:
Դագաղ-պատանքի՛ պաշտամունք պիտի ունենալ, այո՛,
վասնզի եթե չի ճարվում դագաղ,
ուրեմն արհավիրք-աղետ է ահեղ,
վասնզի եթե դին չի պատանվում,
ուրեմն ամեհի-ահարկու օրհաս,
մահ – տարաժամ է,
եղեռն ու նախճիր…[3]

Պոեմի մասին խմբագրել

  • 1915 թվականի մասին շատ է գրվել, գրվել է և՛ չափածո, և՛ արձակ, էլ չենք ասում փաստագրական գրականությունը, որ տասնյակ հատորներ կարող է կազմել։ Բայց կարելի է ասել, որ առայժմ ոչ ոք չի կարողացել այնպիսիտառապանքով ու ընդվզումով պատկերել եղեռնի զարհուրանքը, ինչպես այդ արել է Պ. Սևակը։ «Եռաձայն պատարագը» հուսահատ ճիչ կամ աղաղակ չէ։ Դա հայրենի հողի վրա ամուր ու վստահ կանգնած բանաստեղծի՝ վերածնված հայ ժողովրդի զավակի բողոքն է աշխարհին, արդարության պահանջը, որ ոչ մի կապ չունի վրիժառության հետ, և երկիրն ու ազգը շենացնող գործերով ապրելու աներեր կամքը։
Ա. Արիստակեսյան[4]
  • Պարույր Սևակի համար վերնագիրը շատ հաճախ ստեղծագործության էությունը բացահայտող խոսք էր, և մինչև վերնագիր չգտներ, չէր կարողանում անհրաժեշտ լարվածությամբ կենտրոնանալ։ Տվյալ դեպքում «Կոչեմ ապրողաց, ողբամ մեռելոց, բեկանեմ շանթեր» ասույթի մասերից յուրաքանչյուրը ոչ միայն դարձել է պոեմի առանձին մասերի խորագիր, այլև եռաբանյա այդ ասույթից է թելադրվել պոեմի բուն վերնագիրն ու կառուցվածքը։
Ա. Արիստակեսյան[5]

Աղբյուրներ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Պարույր Սևակ, Երկեր երեք հատորով, հ. 2, Երևան, 1983, էջ 248:
  2. Պարույր Սևակ, Երկեր երեք հատորով, հ. 2, Երևան, 1983, էջ 249։
  3. Պարույր Սևակ, Երկեր երեք հատորով, հ. 2, Երևան, 1983, էջ 254։
  4. Ա. Արիստակեսյան, Պարույր Սևակ, Մենագրություն (վերահրատարակություն), Երևան, 1984, էջ 341։
  5. Ա. Արիստակեսյան, Պարույր Սևակ, Մենագրություն (վերահրատարակություն), Երևան, 1984, էջ 335։

Արտաքին հղումներ խմբագրել