Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանություն, ցեղասպանություն, որը ծրագրվել է և իրագործվել է Օսմանյան կայսրության կողմից վերահսկվող տարածքներում՝ 1915 թվականին։ Որոշ աղբյուրների համաձայն շարունակվել է մինչև 1923 թվականը։

2009 թվականի ապրիլի 24-ին, ամենամյա ավանդական երթ ի հիշիտակ Հայոց ցեղասպանության զոհերի

Քաղվածքներ

• Լեփսիուսը դեռ 1916 թ.-ին է փաստել, որ միակուսակցական թուրքական կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ծրագրված էր։ Պատահական չէ, որ Մուսոլինին և Հիտլերը դա օրինակ են համարել իրենց ոճրագործությունները կատարելիս։

Ռոլֆ Հոսֆելդ (գերմանացի գրող, պատմաբան, լրագրող)

• Այսօր արդեն Հայոց ցեղասպանության փաստն ապացուցված է։ Այն այլևս պատմաբանների նոր փաստաթղթերի ոչ մի կարիք չունի՝ ի հեճուկս թուրքական կառավարության և դեսպան Իրթեմչելիկի հայտարարությունների։ Բեռլինը՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմում Թուրքիայի հովանավորն ու ամենամտերիմ դաշնակիցը, այս մասին գիտի ավելին, քան որևէ մեկը։

Ռոլֆ Հոսֆելդ

• Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակի տարելիցը մեծ խորհուրդ ունի, և՛ համայն հայության, և՛ համայն մարդկության համար։ 1915թ. ապրիլի 24-ը ոչ միայն մինչ այդ մարդկության պատմության մեջ նախադեպը չունեցող մի ողջ ժողովրդի ոչնչացման և հայրենազրկման սկիզբն է, իհարկե, հաշվի առնելով, որ այս ամսաթիվը և տարեթիվը խորհրդանշական է, այլև, ինչպես ցույց տվեցին հետագա իրադարձությունները, 20-րդ դարի այլ ցեղասպանությունների նախատիպը։

Սերժ Սարգսյան

• Հայ ժողովրդի ոչնչացումը մնում է և կմնա որպես ամենամեծ ողբերգություն, որը համայն մարդկության, այդ թվում և Գերմանիայի ամոթն է, քանի որ վերջինս, լինելով օսմանայն Թուրքիայի առանձնաշնորհյալ դաշնակիցը, ոչինչ չի արել մի ամբողջ քրիստոնյա ժողովրդի կոտորածն արգելելու համար։

Լուիս Էյնշտեյն (գերմանական ծագումով ամերիկացի դիվանագետ)

• Արևմտահայերի տեղահանությունը ոչ այլ ինչ է, քան ազգի քողարկված ոչնչացում:

Ժակ դը Մորգան (Ֆրանսիացի գիտնական, 1915)

• Անցյալի մեծ ջարդերը և հալածանքները գրեթե աննշան են թվում, երբ համեմատվում են Հայ ազգի 1915 թվականի չարչարանքների հետ:

Հենրի Մորգենթաու (1913-1916 թթ. ԱՄՆ դեսպանն Օսմանյան կայսրությունում)

• Հոլոքոստի դասերը , որին նախորդել է հայերի ցեղասպանությունը, և որին հաջորդել է կամբոջացիների ցեղասպանությունը, երբեք չպետք է մոռացվեն:

Ռոնալդ Ռեյգան (ԱՄՆ նախագահ, 1981թ. ապրիլի 22 հռչակագիր)

• ... Հայկական եղեռնը պատերազմի ամենամեծ ոճիրն էր:

Թեոդոր Ռուզվելտ (ԱՄՆ նախագահ, 1918 թվականի մայիսի 11, Քլիվելանդ Հոդլի Դոջին ուղղված նամակ)

• Աբդուլ Համիդի ջարդերը չնչին են այսօրվա թուրքերի արածի համեմատությամբ:

Անատոլ Ֆրանս (Ֆրանսիացի գրող, 1916)

• Թուրքերին և հայերին լավ ճանաչող Հրանտ Դինքն ախտորոշել է թուրքերի պարանոյան և հայերի տրավման: Երրորդ կողմ չդարձած Հրանտը հավատում էր, որ այս հարցը պետք է լուծեն երկու կողմերը:

Բասքըն Օրան (ակադեմիկոս)

• Այս ժողովրդի ողբերգությունն աննախադեպ իրադարձություն էր մարդկության պատմության մեջ: Ռազմական անհրաժեշտությամբ պատճառաբանված այդ միջոցառումը միայն պատրվակ էր որպեսզի քողարկվեր ԴԱՐԻ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ՝ աշխատասեր ու բարձր մշակույթի տեր մի ամբողջ ժողովրդի լրիվ ոչնչացումը: Հայերը մեռնում էին ամեն տեսակի երկրային մահերով, բոլոր ժամանակների մահերով:

Արմին Վագներ ( գերմանացի գրող, 1919)

• Նույնիսկ «սահմանադրության» հռչակումից հետո էլ Օսմանյան քաղաքականության հիմնական կարգախոսը մնում էր «ԵՐԲ ՉԵՆ ԼԻՆԻ ՀԱՅԵՐԸ՝ ՉԻ ԼԻՆԻ ՆԱԵՎ ՀԱՅԱԿԱՆ ՀԱՐՑԸ»:

Յոզև Մարկվարտ (գերմանացի գիտնական, 1919)

• Բոլոր այդ չարագործությունները գործադրվել են հայերի նկատմամբ, թեև նրանց կողմից չի եղել ամենափոքր իսկ մարտահրավեր: Օսմանյան կառավարությունը ի վիճակի չէ թաքցնել իր հանցագործությունը՝ նախազգուշական միջոցների քողի տակ:

Առնոլդ Թոյներ (անգլիացի պատմաբան, 1915)

• Հայի դա­տը­ ծան­րա­նում­ է­ ընդ­հան­րու­թյան­ խղ­ճի­ վրա ­որ­պես­ չվ­ճար­ված­ պար­տա­մուր­հակ (Հատոր­ Զ,­ էջ­ 253):

Նիկողայոս Ադոնց

• Ս­գա­վոր­ ենք,­ Մեծ­ եղեռ­նը ­մեր պա­րա­նո­ցին,­ մե­ղա­պարտ ենք­ բո­լորս,­ ամեն­ոք­ իր­ չա­փով,­ որը՝­ գոր­ծով, որը՝­ան­գոր­ծու­թյամբ (Հատոր ­Զ,­էջ­ 260):

Նիկողայոս Ադոնց