«Հայերեն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (69) oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 1.
[[Պատկեր:Armenian mosaic and inscr at Jerusalem.jpg|right|thumb|300px|Հայերեն մակագրություն հայկական խճանկարի վերևում, [[w:Երուսաղեմ|Երուսաղեմ]]]]
'''[[w:հայերէն|Հայերէն]]''', '''[[w:հայերեն|հայերեն]]''', կամ '''հայոց լեզու'''
==Հայերենի մասին==
*Ա՛խ, լեզո՛ւն, լեզուն որ չըլլայ, մարդ ինչի՞ նման
::''[[Խաչատուր Աբովյան]]''
*Բաւական չէ ազգասէր և հայրենասէր ըլլալը, պէտք է քիչ մըն ալ լեզուասէր ըլլալ, պէտք է [[սիրել]], պաշտել, գգուել հարազատ [[մայր|մօր]] հարազատ
::''[[Ղազարոս Աղայան]]''
*Իբրեւ հաճելի ժամանց հայերէն կը սորվիմ, հայկական վանքի
*Ճոխ է հայոց լեզուն, և առատորեն կվարձատրի
*Աստուծոյ հետ խօսելու միակ լեզուն հայերէնն
::''[[Ջորջ Բայրոն]]''
*Հայերէնը լեզուներու անծանօթ գեղուհին
::''[[Վալերի Բրյուսով]]''
Տող 24.
::''[[Արամ Գառոնե]]''
*Հայոց տառերը հավանաբար ապրում էին Աստծո
::''[[Լեոնիդ Դրանկո-Մասյուկ]]''
*[[w:Հունարեն|Յունարէնը]] մեղմ է, [[w:Լատիներեն|հռովմէական լեզու]]ն՝ հզօր, հոներենը՝ ահաբեկող, ասորերէնը՝ աղերսական, [[w:Պարսկերեն|պարսկերէնը]]՝ պերճ, ալաներէնը՝ գեղեցկազարդ, կոթերէնը՝ հեգնական, [[w:Եգիպտոս|եգիպտերէնը]]՝ տափակախօս ու խաւարաձայն, [[w:Հնդկաստան|հնդկերէնը]]՝ ճռուողական, հայերէնը՝ քաղցր, որ միաժամանակ կարող է միւս բոլոր լեզուներու յատկութիւնները ամփոփեր իր
::''[[Եղիշե]]''
*Մեր հայրերէն մեզի աւանդուած ժառանգութիւններէն ամէնէն շքեղը, ամենէն իրականը մեր գեղեցիկ, հարուստ եւ մեծավայելուչ լեզուն է, պէտք է պահպանենք յուզումով, հրայրքով եւ
▲*Մեր հայրերէն մեզի աւանդուած ժառանգութիւններէն ամէնէն շքեղը, ամենէն իրականը մեր գեղեցիկ, հարուստ եւ մեծավայելուչ լեզուն է, պէտք է պահպանենք յուզումով, հրայրքով եւ խանդաւառութեամբ: Ես վստահ եմ, որ կը պաշտպանենք:<ref name="ներբող"/>
::''[[Զաբել Եսայան]]''
*Կմոլորվեր մեր քարավանն ամպրոպաշունչ գիշերներին, կկորչեինք, եթե ճամփին չբոցկլտար հայոց
::''[[Նաիրի Զարյան]]''
*Լեզուն իրապէս գանձ մըն է, զոր կարող չէ փոխարինել աշխարհի ոչ մէկ հարստութեան
::''[[Ստեփան Զորյան]]''
*Մայրենի լեզուի բառերը մենք կը զգանք, կ՛ապրինք, իսկ օտար լեզուինը՝ կը հասկնանք, կը սորվինք եւ կը հիշենք...<ref name="ներբող"/>
::''[[Ավետիք Իսահակյան]]''
*Մեր ամբողջ պատմութեան ընթացքին սա առաջին մեծ դէպքն է, երբ հայ ժողովուրդը ճշմարիտ, նշանավոր յաղթանակ մը
*Մեսրոպն իր կատարած գործով ամենամեծն է մեր պատմական հերոսների
::''[[Լեո]]''
*...Կտակում եմ ինձ հաջորդող սերունդներին, թոռներիս, ծոռներիս տիրապետել հայոց
::''[[Վիկտոր Համբարձումյան]]''
*Ո՜վ հայերէն, լեզուներուն ամենէն գեղեցիկն ես, որովհետեւ գիտեմ
::''[[Հայնրիխ Հյուբշման]]''
*Կայսրի մը պէս հպարտ եմ հայոց լեզուն գիտցած ըլլալուս
::''[[Ֆրեդերիկ Մակլեր]]''
*Հայերէնը իբրեւ Արարատեան լեզու, կը կոչուի «Աղօթկի լեզու». ան աստուածային ճոխ ու աննման լեզու
::''[[Նիկողայոս Մառ]]''
*Եթէ նկատի առնենք պատմական այն բացառիկ ծանր իրադրութիւնը, որու մէջ Մաշտոցը եւ Սահակը կարողացան արթնցնել հայ ժողովուրդի ազգային եւ կրօնական գիտակցութիւնը, եւ իրենց այդ գործը համեմատենք Պիպինոսի եւ անոր զինակից Վինֆրիտի գործունէութեան հետ, զոր անոնք ըրին գերմանական ժողովուրդին համար, այս վերջինները, «խեղճ թզուկներ» կ՛երեւին մտքի այդ հսկաներու
*Միջնադարեան ո՞ր ժողովուրդը կը կարողանայ պարծենալ, թէ երբեւիցէ իր սեփական լեզուով կամ թէկուզ մի այլ՝ բախտաւոր լատիներենով, հրապարակ է հանել Վարդանի եւ իր ընկերների դիւցազնամարտի այնպիսի մի նկարագրութիւն, ինչպիսին Եղիշէի նկարագրածն
▲*Միջնադարեան ո՞ր ժողովուրդը կը կարողանայ պարծենալ, թէ երբեւիցէ իր սեփական լեզուով կամ թէկուզ մի այլ՝ բախտաւոր լատիներենով, հրապարակ է հանել Վարդանի եւ իր ընկերների դիւցազնամարտի այնպիսի մի նկարագրութիւն, ինչպիսին Եղիշէի նկարագրածն է:<ref name="վկա"/>
::''[[Յոզեֆ Մարկվարտ]]''
*Վարուժանի գործերը չեմ փոխանակեր պուլկարական բանաստեղծութեանց ընդհանուր հաւաքածոյին
::''[[Լյուկ Անդրե Մարսել]]''
*Օգտուինք եւրոպական լեզուներու նորանոր եւ թարմ արտայայտութիւններէն, բայց չմոռնանք գրաբարին հուռթի շտեմարաններէն օգտուիլ
::''[[Միսաք Մեծարենց]]''
*Յայտնի է, որ այբուբենը գլուխ֊գործոց մըն
*Հայերէնը ոչ միայն կը հաւասարի եւրոպական լեզուներու, հապա կը գերազանցէ
*Երբ կազմաւորուած էր հայ գրականութիւնը, ժամանակակից Եւրոպայի մեծ ազգերէն ոչ մէկը դեռեւս կար... Այն ժամանակաշրջանին, երբ Ֆրանսիա կամ Անգլիա անունը նոյնիսկ գոյութիւն չուներ, Հայաստանը մեծ դեր խաղացած է պատմութեան մէջ... եւ ունէր ազգային գրական այնպիսի հնութիւն, որ երկար դարերով կը գերազանցէր եւրոպական ազգերու
*Աւելի քան 2700 մայր լեզուներէն հինգէն մէկն է հայոց մեծասքանչ
::''[[Անտուան Մեյե]]''
*Հայոց լեզուն. որքան աւելի կը զբաղիմ իրմով, ինձ կը թուի ճոխութեան հրաշք եւ ոսկիի հանք. որքան կը մշակես՝ այնքան կե զտուի եւ կը շողշողայ. որքա՛ն գոյներ ունի եւ արտահայտչական հնարաւորութիւններ...<ref name="ներբող"/>
::''[[Նար-Դոս]]''
*Տես արծւենի ազգերում<br>Հայն էլ ազգ է արծւօրէն<br>Ուստրս, դու որ չճախրես<br>Էլ ո՞վ ճախրի
*Մեսրոպ Մաշտոցն ասաց՝ որդիս,<br/>Էլ ինչո՞վ ես յոյսը բերդիս,-<br/>Էլ Հայրենիք ինչո՞ւ եկար,<br/>Թէ պիտ խօսես օտար լեզուով,<br/>Խմես հայոց գինին նեկտար,<br/>...Կենաց կանչես օտար լեզուով,<br/>Քաղես հայոց վարդերն ու հեզ<br/>Աղջիկ կանչես օտար
::''[[Հովհաննես Շիրազ]]''
* Մեր լեզուն ճկուն է ու բարբարոս,<br/>Առնական է, կոպիտ, բայց միևնույն պահին<br/>Պայծառ է նա, որպես մշտաբորբոք փարոս,<br/>Վառված հրով անշեջ դարերում
::''[[Եղիշե Չարենց]]''
*Մեր մայրենի լեզուն ազգային պարտէզի վարդն է. առանց անոր մենք չունինք
::''[[Սիրանույշ]]''
*...Մեր լեզուն միայն մեզ չի պատկանում, այլ աշխարհին, նա միայն մեր սրբութիւնը չէ, այլ մասունքը հանուր մարդկութեան... Այդ լեզուի խնամքը, նրա անաղարտութիւնն ու պաշտպանութիւնը դրուած է մեր
::''[[Պարույր Սևակ]]''
*Սակայն, լավ լսիր,<br/>Իմ մեծ բարեկամ,<br/>Որքան էլ լինի սրտիդ խօսքը ջերմ,<br/>Գովեստդ արժան,<br/>Դրւատանքդ թանկ՝<br/>Միշտ ցաւի լեզուն աւել է ուժգին,<br/>Մտրակը լլկող<br/>Եւ մխանքը ժանտ.<br/>Ուստի՝ հարցնում եմ<br/>Ոգով տիրական,<br/>Հարցնում եմ ողբով, աղերսով անկամ,<br/>Հարցնոմ եմ հոգով մի վերջին անգամ.<br/>-Ձեր ամենատես աչքերի առաջ,<br/>Արձակելով ճիչ, վայնասուն, շառաչ,<br/>Քանի՞ անգամ են կտրել այդ լեզուն՝<br/>Հանճարեղ լեզուն<br/>Իմ արմենական...
:*Դիմում, ''«Այս աչքերը»'', նոյեմբեր 2007<ref>{{cite web|title=Եաւալիա՝ Վարանդի ձայնային գրքերը|url=http://yavalia.podomatic.com/|accessdate=2011-05-11}}</ref>
::''[[Վարանդ]]''
*Փառք հայ տառերուն, որոնք անիմանալի խնամիութեամբ մոգական գրիչներու տակ հաւաքուած՝ [[Եղիշե|Եղիշէին]] լեզուն ոսկի ըրին, Բագրատունիինը՝ ադամանդ, եւ [[w:Ղևոնդ Ալիշան|Ալիշանինն]] ու [[Խրիմյան Հայրիկ|Հայրիկինը]]՝ մեղր
::''[[Դանիել Վարուժան]]''
*Կեանքիս ամէն մէկ վայրկեանը նուիրած եմ հայերէնի ուսումնասիրութեան եւ թէ իմ գիտցած լեզուների մէջ հայերէնը բացառիկ է... նախ՝ որպէս զարմանալի տրամաբանական լեզու, ապա նաեւ՝ իր ճկունութեամբ, նոր բառեր կազմելու
*Մենք վստահ ենք, որ բառերու ճշգրիտ իմաստը տուող լեզու մը որ կայ՝ հայերէնն է եւ կ՝առաջարկենք որ անոր տրուի նախապատւութիւնը՝ փոխանակ, «Էսպերանթօ»
**ՄԱԿ-֊ի համար որպես միջազգային լեզու առաջարկելու առթիվ, ամերիկացի հայագետ Սոլտեքսի հետ միասին
::''[[Ֆրեդերիկ Ֆեյդի]]''
==Հայերենի դասական և նոր ուղղագրությունների մասին==
*Փոփոխութիւն, իմ կարծիքով, պէտք է, և կարելի է անել որոշ չափով. բայց եթէ որևէ փոփոխութիւն պիտի վերացնի մեր ուղղագրութեան միութիւնը և մեր երկու գրական լեզուներն իրարուց աւելի հեռացնի, աւելի լաւ է, որ
:*[[Մանուկ Աբեղյան]], «Արարատ» ամսագիր, 1913<ref name="յարութիւն">[http://www.youtube.com/watch?v=XtcaSEjQ1g8 Յարութիւն վաւերական-ուսուցողական շարժանկար]</ref>
*Մէկ-միասնական ուղղագրութեան հարցի մասին, ես արդէն քանի տարի, նստեմ թէ կանգնեմ, այդ նոյնն եմ
:*[[Պարույր Սևակ]], 26 փետրվարի 1969<ref name="յարութիւն"/>
*Ես՝ որպէս հայ գրող և հայ Գրողների միութեան նախագահ, գալիս եմ յայտնելու իմ զարմանքը և բողոքելու էն վերաբերմունքը դէմ, որ ունեցել է Հայաստանի Լուսժողկոմը էս կարևոր
:*[[Հովհաննես Թումանյան]], 10 ամիս նախքան մահը, 1922 մայիսի 17<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=Cc8UQqssSas Յարութիւն՝ վաւերական-ուսուցողական շարժանկար]</ref>
|