«Մանուկ Աբեղյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (17) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:USSR stamp M.Abegyan 1965 4k.jpg|right|200px|thumb|Մանուկ Աբեղյանի պատկերը 1965 թ. ԽՍՀՄ նամականիշի վրա]]
 
'''Մանուկ Աբեղյան''' (մարտի 17, [[1865]] — սեպտեմբերի 25, [[1944]]), հայ հայագետ, հասարակական գործիչ, գրականագետ, լեզվաբան, բառարանագիր, բանահավաք, ակադեմիկոս, և ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ:գործիչ։ Համարվում է ԽՍՀՄ-ում [[w:հայերենի նոր ուղղագրություն|հայերենի նոր ուղղագրության]] հիմնադիր, որը ԽՍՀՄ-ում փոխարինեց [[w:հայերենի դասական ուղղագրություն|հայերենի դասական ուղղագրության]]:։
 
==Քաղվածքներ==
*Փոփոխութիւն, իմ կարծիքով, պէտք է, և կարելի է անել որոշ չափով. բայց եթէ որևէ փոփոխութիւն պիտի վերացնի մեր ուղղագրութեան միութիւնը և մեր երկու գրական լեզուներն իրարուց աւելի հեռացնի, աւելի լաւ է, որ չլինի:չլինի։ Իսկ մինչ այդ, ձեռք պիտի քաշել ամէն հին ու նոր փոփոխութիւններից և դառնալ աւանդական ուղղագրութեանը:ուղղագրութեանը։ Այս է ուղիղ ճանապարհը:ճանապարհը։
:::''Դասական ուղղագրությունը նոր ուղղագրությամբ փոխարինելու մասին, «Արարատ» ամսագիր, 1913''<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=XtcaSEjQ1g8 Յարութիւն վաւերական-ուսուցողական շարժանկար]</ref>
* Անենք ամեն բան, ինչ որ կարող ենք մեր բազմամիլիոն ժողովուրդների հետ, ավելի ամրացնե՛նք թիկունքը և հաղթությունը մերը կլինի,– այդ մասին ոչ մի կասկած չկա,– մենք նորից կդառնանք մեր խաղաղ շինարարական աշխատանքին<ref>{{cite journal|year=1941|month=|title=Մանուկ Աբեղյան|journal=Գրական թերթ|volume=№21|issue=|pages=}}</ref>:։
:::''Կոչ՝ ուղղված բոլոր գիտնականներին Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ։''
 
== Քաղվածքներ Աբեղյանի մասին ==
* Մանուկ Աբեղյանը․․․ պրիզիդենտ էր․․․ նրան էինք հաշվետվություն ներկայացնում մեր բաժինների գործունեության մասին:մասին։ Խստապահանջ էր երկաթի պես, կորեկտ, ջանադիր, բարեխիղճ ու գործունյա:գործունյա։ Մենք հոգնում էինք, նա` ոչ:ոչ։ Նա աշխատում էր հանգիստ, հաստատ և հիմնավորապես:հիմնավորապես։ Նա ուսուցանում էր աշխատել, ներշնչում էր հարգանք ու ակնածանք դեպի գիտական ճշտությունը, գործի կատարման ստուգումը. ուսուցանում էր սիստեմ, մեթոդ, սեր դեպի գիտական աշխատանքն ու գիտությունը<ref>{{Cite conference|title=Հուշ-ելույթ Մ. Աբեղյանի մահվան տասնամյակին նվիրված երեկոյին|accessdate=9 Սեպտեմբեր 2015 |author=Դերենիկ Դեմիրճյան |year=1954 |location=Հայաստանի ԳԱ նիստերի դահլիճ։}}</ref><ref>{{cite book | title=Մանուկ Աբեղյան. կյանքն ու գործը | author=Ս․ Հարությունյան | year=1970 | location=Երևան | pages=122}}</ref>:։
:::''[[Դերենիկ Դեմիրճյան]]։ Վերաբերում է այն ժամանակահատվածին, երբ Մ․ Աբեղյանը Գրականության և արվեստի ինստիտուտի խորհրդի նախագահն էր։''
* Նա ընկավ հսկա կաղնու նման, և ծանր լռություն տիրեց անտառում։
::: ''[[Դերենիկ Դեմիրճյան]]։ Աբեղյանի մահվան մասին։''
* Խորին կսկիծով ընկալեցինք հայ գիտության և հայ ժողովրդի կրած ահռելի կորստի` մեծապատիվ Մանուկ Աբեղյանի մահվան գույժը<ref>{{cite book | title=Մ․ Աբեղյանի ֆոնդ | author=Եղիշե Չարենցի անվան Գրականության և արվեստի թանգարան | pages=268}}</ref>:։
::: ''[[Հովսեփ Օրբելի]]։ Հեռագրում է Լենինգրադից՝ լսելով Աբեղյանի մահվան գույժը։''
* Մանուկ Աբեղյան:Աբեղյան։ Ի՞նչ էր մեզ համար նա. հայկական ավանդությունների մարմնացում, գիտնական բառիս ամենախորին իմաստով, անվախ, աննախապաշար… Հավերժ սիրելի Մանուկ Աբեղյան․․․ Մենք խորապես զգում ենք, որ քո շնորհիվ մեր ազգային-հոգեկան միջավայրը լցված է իմաստությամբ և հեղինակությամբ, լրջությամբ և վեհ նպատակների հետապնդումով<ref>{{cite journal|year=1959|month=|title=Մանուկ Աբեղյան․ կենսագրական ակնարկ|journal=Գրական թերթ|volume=№40|issue=|pages=}}</ref>:։
::: ''[[Ավետիք Իսահակյան]]։ Աբեղյանի գերեզմանին մահվան տարելիցի առնչությամբ։''
* Մ. Աբեղյանը «մտավորական մեծ ճիգի մարդ էր, որ կազմակերպել է մեր ազգային գիտակցությունը» հայ հոգևոր մշակույթի տարբեր բնագավառների նկատմամբ։<br /> Պատմական և հանրային մեծ ծառայություն է ասիկա հայ մշակույթին, որ փառքով պետք է արձանագրվի և անկորուստ մնա հայոց գրականության պատմության մեջ<ref>{{cite book | title=Ամբողջական երկեր I, Գրական-քննադատական երկեր | author=Ն. Աղբալյան | year=1950 | location=Բեյրութ | pages=410-411}}</ref>:։
::: ''[[Նիկոլ Աղբալյան]]''
* Մ. Աբեղյանի մեջ ներդաշնակ կյանքով ապրում են թե՛ մեծ լեզվաբանը, թե՛ մեծ գրականագետը, թե՛ մեծ բանագետը, իրենց արանքում տեղ տալով նաև մեծ պատմաբանին և մեծագույն տաղաչափագետին:տաղաչափագետին։ Ահա թե ինչու ոչ միայն կարող ենք, այլ պարտավոր ենք, հպարտությամբ նշել, որ հայագիտության բոլոր մեծ երախտավորների մեջ առայսօր Մ. Աբեղյանն է ամենաներդաշնակ, ավելի ճիշտ բառավ ասած` կատարյալ դեմքը<ref>{{cite book | title=Պաշտոնական ընդդիմախոսություն Ս. Հարությունյանի «Մանուկ Աբեղյան» դոկտորական դիսերտացիայի մասին | author=Պ. Սևակ | year=1971 | location=Ս. Հարությունյանի անձնական արխիվ | pages=4-5}}</ref>:։
::: ''[[Պարույր Սևակ]]''