Լեհական առածներ

A - B - C - D - E - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - V - W - Z

Լեհ պարողներ

B

• Baba z wozu, koniom lżej
  • Թարգմանություն՝ Երբ մի կին վագոնից իջնում է, ձիերի համար ավելի հեշտ է լինում:
  • Միտք՝ Գործն ավելի հեշտ է ընթանում երբ մի անօգուտ մարդ հեռանում է:

• Bez pracy nie ma kołaczy
  • Թարգմանություն՝ Ոչ մի գործ, ոչ մի քուսպ:
  • Միտք՝ Առանց աշխատանքի ոչինչ չի առաջանա:

• Bredzi jak Piekarski na mękach
  • Թարգմանություն՝ Նա անկապ է խոսում տանջված Պիեկարսկու նման:
  • Միտք՝ Նա ստում է:

• Bogatemu to i diabeł dzieci kołysze
  • Թարգմանություն՝ Հարուստ մարդու համար նույնիսկ սատանան է իր երեխաներին սուսացնում:
  • Միտք՝ Հարուստ մարդու համար ամեն ինչը լավ է ընթանում:

• Bez soli smutna biesiada
  • Թարգմանություն՝ Առանց աղի խնջույքը փչացած է:
  • Միտք՝ Աղը ամեն բանի համն է:

C

• Czekaj, tatka, latka
  • Թարգմանություն՝ Սպասիր տարիներին, հայրիկ:
  • Միտք՝ Սպարիր (և ոչինչ չի փոխվի):

D

• Duch chętny, lecz ciało mdłe
  • Միտք՝ Ուզում է մի բան անել բայց բավական կամք չկա:

• Dobrego i karczma nie zepsuje, a złego i kościół nie naprawi
  • Թարգմանություն՝ Լավ մարդը նույնիսկ գինետան մեջ չի փչանա, չար մարդը եկեղեցում էլ իրեն չի ուղղի:

Dobrego (nawet) karczma nie zepsuje, a złego (nawet) kościół nie uratuje

• • Թարգմանություն՝ Լավ մարդը նույնիսկ գինետան մեջ չի փչանա, չար մարդը եկեղեցում էլ իրեն չի ուղղի:

• Dobry żart tynfa wart
  • Թարգմանություն՝ Մի լավ կատակ մի տինֆ (հին Լեհական դրամ) արժե:
  • Միտք՝ Լավ կատակի գովք:

• Dopóty dzban wodę nosi, dopóki mu się ucho nie urwie
  • Թարգմանություն՝ Մի կուժ ջուր է տանում մինչև կոթը կոտրվում է:

G

• "Gdy kota nie ma, myszy harcują"
  • Թարգմանություն՝ Երբ կատուն հեռու է՝ մկները կխաղան:

• Gdy pies je, to nie szczeka, bo mu miska ucieka
  • Թարգմանություն՝ Երբ շունն ուտում է, չի հաչում, թե չե՝ իր ուտելիքը կփախչի:
  • Միտք՝ Բերանդ բաց հաց մի կեր:

• Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść
  • Թարգմանություն՝ Երբ վեց խոհարար կան, ուտելու ոջինչ չկա:
  • Միտք՝ Շատ մարդիկ որ նույն գործով զբաղվեն՝ այն կփչացնեն:

• Gadał dziad do obrazu, a obraz do niego ani razu
  • Թարգմանություն՝ Մի աղքատ մի նկարի հետ խոսեց, բայց նկարը ոչինչ չպատասխանեց:
  • Միտք՝ Պատի հետ խոսալու նման է:

• Gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy
  • Թարգմանություն՝ Երբ մարդն շտապում է, սատանան ուրախանում է:
  • Միտք՝ Շտապելը լավ բան չէ:

• Gdzie diabeł nie może, tam babę pośle
  • Թարգմանություն՝ Որտեղ Սատանան չի կարող գնա, կնոջ կուղարկի:
  • Միտք՝ Կանայք հաճախ խնդիրներ են առաջացնում:

• Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą
  • Թարգմանություն՝ Որտեղ փայտ է կոտրվում, տաշվածներ կթռնեն:
  • Միտք՝ Նշաններից կարելի է գուշակել ինչ է կատարվում:

• Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta
  • Թարգմանություն՝ Երբ երկու հոգի իրար հետ կռվում են՝ երրորդը հաղթում է:
  • Միտք՝ Կռիվը/վեճը կռվողներին բարիք չի բերում, այլ ուրիշներն են օգուտ քաղում:

• Gdzie zgoda tam i siła
  • Թարգմանություն՝ Միության հետ ուժ կա:
  • Հայերեն տարբերակ՝ Միությունը ուժ է:

• Gość w dom - Bóg w dom
  • Թարգմանություն՝ Հյուր գալ տունը, Աստված գալ տունը:
  • Հայերեն տարբերակ՝ Հյուրը Աստծունն է:

• Grosz do grosza, a będzie kokosza
  • Թարգմանություն՝ Կոպեկներդ հավաքիր և մի հավ գնիր:
  • Միտք՝ Ամեն կոպեկ կարևոր է երբ հավաքում ես:

I

• I Herkules dupa, kiedy wrogów kupa
  • Թարգմանություն՝ Նույնիսկ Հերկուլեսը թույլ է, երբ պիտի թշնամիների կույտերի հետ կռվի:

• Idzie luty, podkuj buty
  • Թարգմանություն՝ Երբ փետրվարը գա, կոշիկներիդ գամ խփիր:

J

• Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie
  • Word-for-word translation: As Jake treats God, God will treat Jake
  • English equivalent: Turnaround is fair play

• Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz

True spelling: Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz

• • Word-for-word translation: You rest the way you have made your bed
  • English equivalent: As ye sow, so shall ye reap

K

• Kowal zawinił a Cygana powiesili
  • Word-for-word translation: The blacksmith was guilty, but they hanged the Gypsy
  • Meaning: The scapegoat suffers not for his faults

• Kruk krukowi oka nie wykole
  • Word-for-word translation: The crow won't peck an eye of another crow

• Kto daje i zabiera ten się w piekle poniewiera
  • Translation: Who gives and then takes it back goes to hell (is mistreated in hell).

• Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje
  • Meaning: He who gets up early, is rewarded by God.
  • German: Morgenstund hat Gold im Mund.
  • English: The early bird gets the worm.

• Kto szybko daje, dwa razy daje
  • Latin version: Bis dat, qui cito dat
  • English translation: He who gives quickly gives twice.

• Każdego ciągnie do złego
  • Translation: Everyone is tempted to evil.

• Kropla do kropli i będzie morze
  • Translation: Drop after drop, there will be a sea
  • English equivalent: In unity, there is strength

• Kto ma sadło temu snadno

• Kto ucieka, winnym sie˛ staje
  • Translation: Running away makes you guilty.

• Kuj żelazo, póki gorące
  • German translation: Das Eisen schmieden, solange es heiss ist.
  • English equivalent:
    • Strike while the iron is hot
    • Make hay while the sun shines

• Kto nie słucha Ojca i Matki, ten sie słucha psiej skóry
  • Translation: Who is not (listening to) obeying their parents, is listening to dogs skin
  • Meaning: If you don't learn from your parents, you'll learn from the school of hard knocks.

L

• Lepiej późno niż wcale
  • English equivalent: Better late than never

• Lepsza jedna panna, niż cztery wdowy
  • Translation: One maiden is better than four widows.

• Los szczęście rzuca, ale nie każdy je łapie
  • Translation: Fate throws fortune, but not everyone catches.

• Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu
  • Translation: A sparrow in your hand is better than a pigeon on the roof.
  • English equivalent: A bird in the hand is worth two in the bush.

• Ładnemu we wszystkim ładnie
  • Translation: A pretty person looks pretty in every clothing.

M

• Między młotem a kowadłem
  • Translation: Between the hammer and the anvil
  • English: Caught between a rock and a hard place.

           could also be: between the devil and the deep blue sea.

• Musi to na Rusi, w Polsce jak kto chce
  • Translation:
    • Must to" is good in Russia, in Poland it's as one pleases
    • In Russia it's as you must, in Poland as you wish.

• Myszy harcują, gdy kota nie czują
  • Translation: Mice play around, when they don't smell the cat
  • English equivalent: When the cat's away, the mice will play.

N

• Najlepsze mienie - czyste sumienie
  • Translation: The best asset is a clean conscience

• Na kogo kruki, na tego wrony
• Alternative: Siła złego na jednego
  • Translation: the one attacked by ravens is also attacked by crows (i.e. used when one is unfairly attacked from all sides by a large number of enemies).
  • English equivalent: All against one.

• Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą
  • Translation: All goats jump onto leaning trees
  • English equivalent: People take advantage if you let them.

• Nie masz na upór lekarstwa
  • Translation: You can't heal stubbornness

• Nie ma tego złego co by na dobre nie wyszlo
  • Translation: Bad things often turn out to be good for you

• "Nie mów o nikim, nie będą o tobie."
  • Translation: Don't talk about others, they won't talk about you.

• Nie wszystko się godzi, co wolno
  • Translation: Not everything that's allowed is agreeable
  • English equivalent: Not everything legal is ethical.

• Nie chwal dnia przed zachodem słońca
  • Translation: Don't praise the day before sunset
  • Meaning: Don't give unearned praise(credit)

• Nie dziel skóry na niedźwiedziu
  • Translation: Don't share the skin while it's still on the bear
  • English equivalent: Don't count your chickens before they are hatched

• Nie mów „hop”, póki nie przeskoczysz
  • Translation: Don't say 'up', before you have jumped

• Nie od razu Kraków zbudowano
  • Translation: Not at once Krakow was built
  • English equivalent: Rome wasn't built in a day

• Nieznajomość prawa szkodzi
  • Translation: ignorance of law is harmful
  • Latin equivalent: Ignoratia iuris nocet
  • English Equivalent: Ignorance is not an excuse

• "Nie wszystko złoto, co się świeci."
  • Translation: Not all is gold that glitters
  • English Equivalent: Not all that glitters is gold.

O

• O umarłych mówi się dobrze, albo wcale
  • Latin: De mortuis nihil nisi bene
  • Translation: of the dead speak well or not at all.

• O wilku mowa, a wilk tuż tuż
  • Translation: Talk of a wolf and the wolf is here
  • Similar to:
    • Speak of the Devil (and he will appear)
    • Light on a mention

P

• Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek
  • Translation: Light a candle for God and a candle-stub for the Devil
  • Meaning: Everyone has his share

• Paluszek i główka to szkolna wymówka
  • Translation: A sore finger and a headache are standard excuses for not going to school

• Patrzy jak cielę na malowane wrota
  • Translation: He/She is staring like a calf at the painted gate
  • Meaning: He is clueless

• Piękna miska jeść nie daje
  • Translation: A beautifully decorated plate won't feed anyone

• Piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami

Alternatively: "Dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane"

• • Translation: The road to hell is paved with good intentions

• Pokorne cielę dwie matki ssie
  • Translation: A humble calf will feed from two mothers
  • English equivalent: Humility gets you everywhere.

• Przyszła koza do woza
  • Translation: Goat came to the cart
  • Meaning: Someone who earlier refused to accept your help or advice now asks for it.

R

• Ręka rękę myje
  • Translation: One hand washes the other.
  • Latin equivalent: Manus manum lavat

Meaning: the guilty help the guilty.

• Śpiesz się powoli
  • Latin equivalent: Festina lente.
  • Deutsch equivalent: Eile mit Weile
  • English equivalent: Haste makes waste

S

• Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie
  • Translation: A nobleman at his farmstead is equal to a voivod
  • English equivalent: A man's home is his castle

• Szukajcie, a znajdziecie
  • English equivalent: Seek and ye shall find

T

• Tylko trzewik wie, że pończocha dziurawa
  • Translation:
    • Only the shoe knows the stocking to be torn
    • Only the shoe knows that the stocking is torn.
  • Meaning: Those close to us know our secrets.

• Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni
  • Equivalent:
    • He who laughs last, laughs the longest
    • He laughs best, who laughs last

U

• Ucz się ucz, bo nauka to do potęgi klucz
  • Translation: Keep learning because knowledge is the key to power

W

• Wchodząc między wrony, krakaj jak i one
• Alternatively: Kiedy wszedłeś między wrony, musisz krakać jak i one
  • Translation: When among the crows, caw as the crows do
  • English Equivalent: When in Rome, do as the Romans do

• Wolnoć Tomku w swoim domku
  • Translation: You are free, Tom, in your own home
  • Meaning: Do as you please at your own home
  • English equivalent: A man's home is his castle

• Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej
  • Translation: Everywhere's fine, but best at home
  • English equivalent: Home, sweet home

• Wszystko dobre, co się dobrze kończy
  • English equivalent: All's well that ends well

• Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu
  • English equivalent: All roads lead to Rome

• W zdrowym ciele zdrowy duch
  • Meaning: In healthy body a healthy spirit resides
  • English equivalent: In a sound body, a sound mind.

Z

• Zobaczysz (coś), jak świnia niebo
  • Translation: You will see something as surely as a pig will see the sky. (pigs cannot look up)
  • Meaning: In a pig's eye. Or 'It will happen, when pigs fly.' It's not likely.
  • English equivalent: When pigs fly

• Za dukata brat sprzeda brata
  • Translation: For a ducat, he would sell his own brother

• Z deszczu pod rynnę
  • Word-for-word translation: From rain and under the gutter.
  • Meaning: Action to improve situation had made it not better or even worse.
  • English equivalent: Out of the pot and into the frying pan.

• Złej baletnicy przeszkadza rąbek u spódnicy
  • Translation: A bad dancer blames the hem of her skirt
  • English equivalent: A bad workman always blames his tools