Մասնակից:Ankax Hayastan/Հայկական պետականությունների ղեկավարների ցանկ
Ուրարտու
խմբագրելՈւրարտուի արքաների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես, քանի որ նրանց մասին տեղեկատվություն շատ քիչ կա և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն(Տես հոդված ru:Список правителей Урарту):Փակագծերում նշված են տարեթվերը ըստ «Հայոց պատմություն, դասախոսությունների ձեռնարկ», Երևան 1998, Աշոտ Մելքոնյան։
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Արամե | մ.թ.ա.858 - մ.թ.ա. 844 (մ.թ.ա.859 - մ.թ.ա.843) | |||
Լուտիպրի | մ.թ.ա. 844 - մ.թ.ա. 834 | |||
Սարդուրի Ա | մ.թ.ա. 834 - մ.թ.ա. 828 (մ.թ.ա.835 - մ.թ.ա.825) | |||
Իշպուինի | մ.թ.ա. 828 - մ.թ.ա. 810 (մ.թ.ա.825 - մ.թ.ա.810) | |||
Մենուա | մ.թ.ա. 810 - մ.թ.ա. 786 (մ.թ.ա.810 - մ.թ.ա.786) | |||
Արգիշտի Ա | մ.թ.ա. 786 - մ.թ.ա. 764 (մ.թ.ա.786 - մ.թ.ա.764) | |||
Սարդուրի Բ | մ.թ.ա. 764 - մ.թ.ա. 735 (մ.թ.ա.764 - մ.թ.ա.735) | |||
Ռուսա Ա | մ.թ.ա. 735 - մ.թ.ա. 714 (մ.թ.ա.735 - մ.թ.ա.714) | |||
Արգիշտի Բ | մ.թ.ա. 714 - մ.թ.ա. 680 (մ.թ.ա.714 - մ.թ.ա.685) | |||
Ռուսա Բ | մ.թ.ա.680 - մ.թ.ա. 639 (մ.թ.ա.685 - մ.թ.ա.645) | |||
Սարդուրի Գ | մ.թ.ա. 639 - մ.թ.ա.625 | |||
Սարդուրի Դ | մ.թ.ա. 625 - մ.թ.ա.620 | |||
Էրիմենա | մ.թ.ա. 620 - մթ.ա.605 | |||
Ռուսա Գ | մ.թ.ա. 605 - մ.թ.ա.595 (մ.թ.ա.605 - մ.թ.ա.585)? | |||
Ռուսա Դ | մ.թ.ա.595 - մ.թ.ա.585 |
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Պարույր Սկայորդի | մ.թ.ա.612 - մ.թ.ա. ? | մ.թ.ա 612 թ.-ին Մարաստանի Կիաքսար թագավորը ճանաչել է Հայոց արքա և ըստ որոշ մասնագետների արդեն մ.թ.ա. 612 - մ.թ.ա. 609 թթ.-ներին Ուրարտուի թագավորությունում իշխանությունը անցել էր Պարույրին, այսինքն դինաստիաների փոփոխություն էր իրականացվել[1]։ | ||
Հրաչյա | մ.թ.ա. ? - մ.թ.ա. ? (ըստ Մովսես Խորենացու Նաբուգոդոնոսոր I-ի ժամանակակիցն է եղել) | Պարույր Սկայորդու որդի |
Երվանդունիներ
խմբագրելԵրվանդունիների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն։
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Երվանդ Ա | մ.թ.ա. 570 - մ.թ.ա. 560 | Երվանդունիներ | ||
Տիգրան Երվանդյան | մ.թ.ա. 560 - մ.թ.ա. 535 | Երվանդունիներ | ||
Վահագն Երվանդյան | մ.թ.ա. 535 - մ.թ.ա. 515 | Երվանդունիներ | ||
Հիդարնես Ա | մ.թ.ա 6-րդ դար | Երվանդունիներ | ||
Հիդարնես Բ | մ.թ.ա.5-րդ դարի առաջին կես | Երվանդունիներ | ||
Հիդարնես Գ | մ.թ.ա. 5-րդ դարի կեսեր | Երվանդունիներ | ||
Արտաշիր | մ.թ.ա. 5-րդ դարի երկրորդ կես | Երվանդունիներ | ||
Երվանդ Բ | մ.թ.ա. 401 - մ.թ.ա.344 | սատրապ | Երվանդունիներ | Պատկեր:Orontes II.jpg |
Դարեհ III | մ.թ.ա. 344 - մ.թ.ա. 336 | սատրապ | ||
Երվանդ Գ | մ.թ.ա.336 - մ.թ.ա. 331 | Երվանդունիներ | ||
Միհրան | մ.թ.ա. 331 - մ.թ.ա.323 | սատրապ | Երվանդունիներ | |
Պերդիկկա | մ.թ.ա. 323 | օտարերկրացի | ||
Նեոպտելեմուս | մ.թ.ա.323 - մ.թ.ա. 321 | օտարերկրացի | ||
Էվմեն | մ.թ.ա.321 | օտարերկրացի | ||
Միհրան | մ.թ.ա.321 - մ.թ.ա. 317 | Երվանդունիներ | ||
Երվանդ Գ | մ.թ.ա.317 - մ.թ.ա. 260 | Երվանդունիներ | ||
Երվանդ Դ | մ.թ.ա. 228 - մ.թ.ա 200 | Երվանդունիներ |
Փոքր Հայքի թագավորություն
խմբագրելԿոմմագենեի և Ծոփքի թագավորություն
խմբագրելԵրվանդունիների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն։
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Շամուշ (Սամոս) | մ.թ.ա.260 - մ.թ.ա. 240 | Երվանդ Գ-ի որդի, հիմնադրել է Սամոսատ քաղաքը | Երվանդունիներ | |
Արշամ Ա | մ.թ.ա. 240 - մ.թ.ա. 220 | Սամոսի որդին, կառուցել է Արշամաշատ մայրաքաղաքը | Երվանդունիներ |
Ծոփքի թագավորություն
խմբագրելՓաստերը վիճարկելի են.
Թագավոր | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություներ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Շավարշ-Քսերքես (Քսերքսես Երվանդունի) |
մ.թ.ա. 220 - մ.թ.ա. 201 | Արշամի որդին | Երվանդունիներ | |
Աբդիսար | ? - ? | Քսերքսեսի որդին | ||
Զարեհ | մ.թ.ա. 189 - ? | Շահունի արքայտոհմի հիմնադիր, մ.թ.ա.200 - մ.թ.ա.189 թթ.-ին եղել է Ծոփքի կառավարիչ. Սելևկյանների տիրապետություն | ||
Մորֆիլիգ | ? - ? | Զարեհի որդին | ||
Արտանես | ? - ? | |||
? - ? | ? - ? |
Կոմմագենեի թագավորություն
խմբագրելՏարեթվերի համար հիմք է ծառայել անգլերեն Վիքիպեդիայի հետևյալ ցանկը.en:List of rulers of Commagene.
Թագավոր | Կառավարման տարիններ | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Պտղոմեոս Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 163 - 130 | Երվանդ Դ-ի որդին, Արշամի թոռը, մ.թ.ա. 200 - 163 թթ-ին եղել է Կոմմագենեի սատրապ |
||
Սամոս Բ Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 130 - 109 | Պտղոմեոսի որդին | ||
Միհրդատ Ա Կալլինիկուս | մ.թ.ա. 96 - 70 | Սամոս Բ-ի որդին | ||
Անտիոքոս Ա Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 70 - 38 | Միհրդատ Ա-ի որդին | ||
Միհրդատ Բ Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 38 - 20 | Անտիոքոս Ա-ի որդին | ||
Անտիոքոս Բ Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 20 - 20 | Անտիոքոս Ա-ի որդին | ||
Միհրդատ Գ Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 20 - 12 | Միհրդատ Բ-ի որդին | ||
Անտիոքոս Գ Կոմմագենացի | մ.թ.ա. 12 - 17 | Միհրդատ Գ-ի որդին | ||
հռոմեական պրովինցիա | 17 - 38 | |||
Անտիոքոս Դ Կոմմագենացի | 38 - 72 | Անտիոքոս Գ-ի որդին, կառավարել է քրոջ (համատեղության կարգով կնոջ)՝ Յուլիա լոտափայի հետ (Julia Iotapa) իշխանությունը Անտիոքոս Գ-ի երեխաներին վերադարձրել է Կալիգուլա կայսերը |
Արտաշեսյաններ
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Արտաշես Ա | մ.թ.ա. 189 - մ.թ.ա. 160 | մ.թ.ա.200 - մ.թ.ա.189 Մեծ Հայքի կառավարիչ, Սելևկյանների տիրապետություն | Արտաշեսյաններ | |
Արտավազդ Ա | մ.թ.ա. 160 - մ.թ.ա. 115 | Արտաշեսյաններ | ||
Տիգրան Ա | մ.թ.ա. 115 - մ.թ.ա. 95 | Արտաշեսյաններ | ||
Տիգրան Բ | մ.թ.ա. 95 - մ.թ.ա. 55 | Արտաշեսյաններ | ||
Արտավազդ Բ | մ.թ.ա. 55 - մ.թ.ա. 34 | Արտաշեսյաններ | ||
Արտաշես Բ | մ.թ.ա 34 - մ.թ.ա. 20 | Արտաշեսյաններ | ||
Տիգրան Գ | մ.թ.ա. 20 - մ.թ.ա. 8 | Արտաշեսյաններ | ||
Տիգրան Դ և Էրատո | մ.թ.ա. 8 - մ.թ.ա. 5 | Արտաշեսյաններ | ||
Արտավազդ Գ | մ.թ.ա. 5 - մ.թ.ա. 2 | Արտաշեսյաններ | ||
Տիգրան Դ և Էրատո | մ.թ.ա. 2 - մ.թ.1 | Արտաշեսյաններ |
1 - 52 (66) թվականներ
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
թափուր | 1-2 | |||
Արիոբարզան | 2 - 4 | Ատրպականի թագավոր | ||
Արտավազդ Դ | 4-6 | Արիոբարզանի որդին | ||
Տիգրան Ե | 6 - 12 | |||
Էրատո | 6-12 | |||
Վոնոն | 12 - 15/16 | Պարթևների նախկին արքան | ||
թափուր | 15/16 - 18 | հռոմեացիները ձերբակալել էին Վոնոնին | ||
Զենոն-Արտաշես | 18 - 34 | |||
Արշակ Ա | 34-35 | Արտավան Գ-ի որդին | ||
Որոդես | 35 | Արտավան Գ-ի որդին | ||
Միհրդատ | 35-37 | Իբերիայի թագավորի եղբայրը | ||
պարսկական օկուպացիա | 37-43 | |||
Միհրդատ | 43-51 | |||
Հռադամիզդ | 51-52 | Միհրդատի զարմիկը | ||
Տրդատ Ա | 52-53 | Արշակունի | ||
Հռադամիզդ | 53-54 |
Արշակունիներ
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Տրդատ Ա | 54-58 | Պարթևաց Արշակունի Վոնոն Բ-ի որդին, Վաղարշ Ա-ի եղբայրը | Արշակունի | |
թափուր | 58-59 | հռոմեական օկուպացիա | ||
Տիգրան Զ | 59-62 | Քաղկիդիկեի թագավոր, Տիգրան Ե–ի եղբոր՝ Ալեքսանդրի որդին | ||
Տրդատ Ա | 62-75 | Արշակունի | ||
Սանատրուկ | 75-110 | Արշակունի | ||
Աշխադար | 110-113 | Բակուր Բ-ի որդին | Արշակունի | |
Պարթամասիր | 113-114 | Բակուր Բ-ի որդին | Արշակունի | |
թափուր | 114-116 | հռոմեական օկուպացիա | ||
Վաղարշ Ա | 116-144 | Սանատրուկի որդին | Արշակունի | |
Սոհեմոս | 144-161 | Ասորիքի Եմեսա քաղաքի թագավոր | ||
Բակուր Ա | 161-163 | Արշակունի | ||
Սոհեմոս | 164-186 | |||
Վաղարշ Բ | 186-198 | Արշակունի | ||
Խոսրով Ա | 198-217 | Արշակունի | ||
Տրդատ Բ | 217-256 | նույնացվում է Խոսրով Բ-ի հետ, 253 թ.-ին պարսիկները գրավեցին Հայաստանի մեծ մասը, նա մինչև սպանվելը շարունակեղ իշխել արևմտյան հատվածներում | Արշակունի | |
Արտավազդ Ե | 253 - 272 | կառավարել է Շապուհի որդու Որմիզդ-Արտաշիրի հետ համատեղ | ||
Որմզդակ | 272-276 | Որմիզդ-Արտաշիրի որդին | ||
Ներսես Սասանյան | 276-293[2] | Շապուհ Ա-ի որդին, Պարսկաստանի ապագա արքայից արքա, | ||
Տրդատ Գ | 287-330 | 287թ.-ից հռոմեական հատվածի արքա, 293-ից ամբողջ Հայաստանի արքա | Արշակունի | |
Խոսրով Գ | 330-338 | Արշակունի | ||
Տիրան | 338-350 | Արշակունի | ||
Արշակ Բ | 350-368 | Արշակունի | ||
թափուր | 368 - 370 | պարսկական օկուպացիա | ||
Պապ | 370 -374 | Արշակունի | ||
Վարազդատ | 374-378 | Արշակունի | ||
Արշակ Գ | 378 - 389 | Արշակունի | ||
Խոսրով Դ | 387-389 | Արշակունի | ||
Վռամշապուհ | 389-414 | Արշակունի | ||
Խոսրով Դ | 414-415 | Արշակունի | ||
Շապուհ | 415-420 | Հազկերտ Բ-ի որդին | ||
թափուր | 420-422 | ապստամբություն | ||
Արտաշես Գ | 422-428 | Արշակունի |
Մարզպանական Հայաստան
խմբագրելԱրաբական տիրապետություն, հայոց իշխաններ
խմբագրելԹվականները ներկայացված են ըստ. «Հայոց պատմություն, հիմնահարցեր» (Երևան 2000, Հ. Սիմոնյան) գրքի.
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Թեոդորոս Ռշտունի | 639 - 654 | Հայաստանում Պարսկաստանի ու Բյուզանդիայի գերիշխանության անկումից հետո միավորեց Հայաստանի արևմտյան և արևելյան մասերը և դարձավ նրա փաստացի կառավարիչը, 652 թ.-ից հետո արաբների կողմից ճանաչվեց Հայոց, Վրաց և Աղվանից գերագույն իշխան։ 643 թ.-ին ձերբակալվում է Բյուզանդիայի կայսեր կողմից, իսկ հայոց իշխան է դառնում Վարազ-Տիրոց Բ Բագրատունին, որը կարճ ժամանակ հետո մահանում է և կրկին վերադարձնում են Ռշտունուն [3] | Ռշտունի | |
Համազասպ Դ Մամիկոնյան | 654 - 661 | Մամիկոնյան | ||
Գրիգոր Ա Մամիկոնյան | 661 - 685 | Մամիկոնյան | ||
Աշոտ Բ Բագրատունի | 685 - 689 | Բագրատունի | ||
Ներսեհ Կամսարական | 689 - 693 | Կամսարական | ||
Սմբատ Բյուրատյան Բագրատունի | 693 - 726 | 701 թ.-ին արաբները վերջնականորեն գրավեցի Անդրկովկասը և կազմեցին Արմինիա վարչամիավորը | Բագրատունի | |
Աշոտ Բագրատունի Կուրացյալ | 732 - 749 | փաստացի 726 թ.-ից, կուրացվել է Գրիգոր Բ Մամիկոնյանի կողմից, որոշակի ժամանակահատված իշխանությունը եղել է Գրիգոր Բ Մամիկոնյանի ձեռքում (748-750), որը գլխավորել է ապստամբությունը արաբների դեմ, իսկ Աշոտը հրաժարվել էր մինչև վերջ աջակցեր[4] | Բագրատունի | |
Մուշեղ Մամիկոնյան | 749 - 753 | Մամիկոնյան | ||
Սահակ Գ Բագրատունի | 753 - 775 | 775 թ.-ի ապրիլի 24-ին (25-ին) Արձն գյուղի ճակատամարտում զոհվեցին Մուշեղ Մամիկոնյանը, Սահակ և Սմբատ Բագրատունիները և այլք, այդ դեպքերից հետո Մամիկոնյանները, Ռշտունիները, Կամսարականները և այլ տոհմեր գաղթեցին Բյուզանդիա | Բագրատունի | |
Աշոտ Բագրատունի | 775 - 781 | Սահակի որդին | Բագրատունի | |
Տաճատ Անձևացի | 781 -785 | Անձևացի | ||
թափուր | 785 -790 | |||
Աշոտ Բագրատունի Մսակեր | 790 - 826 | Բագրատունի | ||
Բագարատ Բագրատունի | 826 - 851 | Բագրատունի | ||
Սմբատ Բագրատունի Աբլբաս | 852 - 855 | Բագրատունի | ||
Աշոտ Բագրատունի | 855 - 885 | 862 թ.-ից իշխանաց իշխան, իսկ 885 թ.-ից պաշտոնապես ճանաչվեց Հայոց և Վրաց թագավոր | Բագրատունի |
Բագրատունիներ
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Աշոտ Ա | 885-890 | Բագրատունի | ||
Սմբատ Ա | 890-914 | Բագրատունի | ||
Աշոտ Բ | 914-928 | Բագրատունի | ||
Աբաս Ա | 928-953 | Բագրատունի | ||
Աշոտ Գ | 953-977 | Բագրատունի | ||
Սմբատ Բ | 977-989 | Բագրատունի | ||
Գագիկ Ա | 989-1020 | Բագրատունի | ||
Հովհաննես-Սմբատ | 1020-1041 | Բագրատունի | ||
Աշոտ Դ | 1021-1040 | կառավարել է Շիրակի և շրջակա գավառներից դուրս | Բագրատունի | |
Վահրամ Պահլավունի | 1041-1042 | ժամանակավոր, մինչ Գագիկ Բ-ի թագադրելը | ||
Գագիկ Բ | 1042-1045 | Աշոտ Դ-ի որդին, կալանավորվել է Բյուզանդիայի կայսեր կողմից և ստիպողաբար հրաժարվել գահից, փոխարենը ստացել է Պիզու և Կալոն Պեղատ քաղաքները Կապադովկիայում, սպանվել է 1079 թ.-ին | Բագրատունի |
Կարսի (Վանանդի) թագավորություն
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Մուշեղ Կարսեցի | 963-984 | Աշոտ Գ-ի եղբայրը | Բագրատունի | |
Աբաս Բագրատունի | 984-1029 | Բագրատունի | ||
Գագիկ Կարսեցի | 1029-1064 | 1064-ին թագավորությունը հանձնել է Բյուզանդիային | Բագրատունի |
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Գուրգեն Կյուրիկե | 979 - 989 | Աշոտ Գ-ի որդին, կառավարել է 972 թ.-ից, արքայի կոչում ստացել է 979-ից | Կյուրիկյան | |
Դավիթ Ա | 989-1050 | Կյուրիկյան | ||
Գուրգեն Բ | 1050-1089 | Կյուրիկյան | ||
Դավիթ Բ | 1089-1113 | կառավարել է եղբոր Աբասի, հետ, 1113թ.-ից հետո, երբ թագավորությունը անցավ Վրաստանին, 1113 թ.-ից մինչև 1145 թթ.-ները կառավարել է Մածնաբերդում | Կյուրիկյան | |
Աբաս Կյուրիկյան | 1089-1113 | 1113 թ.-ից հետո կառավարել է Տավուշում մինչև 1145թ.-ը | Կյուրիկյան |
Տվյալները վերցված են Հայկական Սովետական Հանրագիտարանից.[5]
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Դավիթ Բ | 1113-1145 | Կյուրիկյան | ||
Կյուրիկե Գ | 1145-1170 | Կյուրիկյան | ||
Աբաս Բ | 1170-1176 | Կյուրիկյան | ||
Աղսարթան Ա | 1176- ? | Կյուրիկյան | ||
Աղսարթան Բ | - | Կյուրիկյան | ||
Թաղիադին Ա | - | Կյուրիկյան | ||
Սարգիս Ա | - | Կյուրիկյան |
Անուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Սմբատ Ա Սահակյան | 987 -998 | Սյունի | ||
Վասակ Ա | 998-1040 | Սյունի | ||
Սմբատ Բ Աշոտյան | 1040-1051[6] | Վասակի քեռայր Աշոտի որդին | Աշոտյան | |
Գրիգոր Ա Աշոտյան | 1051-1072 | Սմբատ Բ-ի եղբայրը | Աշոտյան | |
Սենեքերիմ Սևադյան | 1072 -1094/1096 | Շահանդուխտ թագուհու եղբայրն է, Դարբանտի Սևադա թագավորի որդին[7] | ||
Գրիգոր Բ Սենեքերիմյան | 1094/1096-1166 | Սենեքերիմի որդին | ||
Հասան Խաչենցի | 1166 -1170 | Գրիգոր Բ-ի Կատայի ամուսինը, Խաչենի իշխանը |
Վասպուրականի թագավորություն
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Գագիկ Արծրունի | 908 - 943 | Արծրունի | ||
Դերենիկ-Աշոտ | 943 - 959 | Գագիկի որդին | Արծրունի | |
Աբուսահլ-Համազասպ | 959 - 972 | Գագիկի որդին, Աբուսահլ-Համազասպի մահից հետո որդիները բաժանեցին թագավորությունը 3 մասի, սակայն հերթով տիրացան Վան քաղաքի գահին | Արծրունի | |
Աշոտ-Սահակ | 972 - 983/991 | Աբուսահլ-Համազասպի որդին | Արծրունի | |
Գուրգեն-Խաչիկ | 983/991 - 1003 | Աբուսահլ-Համազասպի որդին | Արծրունի | |
Սենեքերիմ Արծրունի | 1003 - 1021 | Աբուսահլ-Համազասպի որդին, 1021 թ.-ին թագավորթւոյունը զիջեց Բյուզանդիային, փոխարենը ստանալով Կապադովկիայի Սեբաստիա քաղաքը, մահացել է 1026թ.-ին | Արծրունի |
Տայքի իշխանություն
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Դավիթ Կյուրապաղատ | 966 -1000 | Բագրատունի |
Զաքարյան Հայաստան (Զաքարյան իշխանապետություն)
խմբագրելՑուցակում ներկայացված չեն համակառավարիչները։ 1220 թ.-ից սկսվեցին մոնղոլական և Ջալալլեդդինի արշավանքները, իսկ 1236 թ.-ից սկսվեց նվաճողական արշավանքները, 1259 թ.-ից Հայաստանը հիմնականոմ մոնղոլական տիրապետության տակ էր։
Անուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Զաքարե Բ | 1191 - 1212 | Զաքարյան | ||
Իվանե Ա | 1212 - 1227[8] | մինչ 1212 թ.-ը համակառավարիչ, Զաքարեի եղբայրը | Զաքարյան | |
Ավագ Զաքարյան | 1227 - 1250 | Իվանեի տղան | Զաքարյան | |
Զաքարե Գ | 1250 - 1259 | 1259 թ.-ին մահապատժի է ենթարկվել | Զաքարյան |
Սամցխե - Ջավախքի հայ - վրացական Զաքարյանների իշխանություն (1266 - 16-րդ դարի վերջ)
խմբագրելԿիլիկյան Հայաստան
խմբագրելՓիլարտոս Վարաժնունու պետություն
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Փիլարտոս Վարաժնունի | 1071 - 1086 | Մանազկերտի ճակատամարտից հետո հրաժարվեց ենթարկվել Բյուզանդիային, նրա մահից հետո այդ տարածքների մեծ մասը զավթեցին սելջուկները[9] |
Քեսունի իշխանություն
խմբագրելԱնուն | Գահակալման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Դինաստիա | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Գող Վասիլ | 1082 - 1112 | Ասորիքի հյուսիս - արևմտյան և Կիլիկիայի արևելյան շրջաններում էր գտնվում | ||
Վասիլ Տղա | 1012 - 1116 | 1116 թ.-ին Եդեսիայի կոմս Բոլդուինի կողմից զավթվել է [10] | Կամսարական |
Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն
խմբագրելԱնուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Կուսակցական պատկանելություն | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Արամ Մանուկյան | 05.1918 - 07.1918 | նորաստեղծ հանրապետության ղեկավար ( 1918 մարտից Երևանի նահանգի դիկտատոր), ապա առաջին ՆԳ նախարար, մահացել է 1919 թ.-ին բծավոր տիֆից | ՀՅԴ | |
Հովհաննես Քաջազնունի | 07. 1918 - 05.1919 | վարչապետ 06.1918 թ.-ից, բայց Թիֆլիսում էր գտնվում | ՀՅԴ | |
Ալեքսանդր Խատիսյան | 05.1919 - 05.1920 | վարչապետ | ՀՅԴ | |
Համազասպ Օհանջանյան | 05.1920 - 11.1920 | վարչապետ | ՀՅԴ | |
Սիմոն Վրացյան | 11.1920 - 12.1920 | վարչապետ | ՀՅԴ |
Լեռնահայաստան
խմբագրելԱնուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Կուսակցական պատկանելություն | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Գարեգին Նժդեհ | 25.12.1920 - 01.07.1921 | սպարապետ, ապա վարչապետ, իսկ վերջում Ռազմական նախարար և սպարապետ | ՀՅԴ | |
Սիմոն Վրացյան | 01.06.1921 - 09.07.1921[11] | ՀՅԴ |
Հայաստանի Խորհրդային Սոցալիստական Հանրապետություն
խմբագրելՀայաստանի ՀԿ(բ)Պ կենտկոմի առաջին քարտուղարները.[12]
Անուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Կուսակցական պատկանելություն | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Գևորգ Ալիխանյան | 1920-1921 | ՀԿԿ | ||
Սարգիս Լուկաշին | 1921-1922 | ՀԿԿ | ||
Աշոտ Հովհաննիսյան | 1922 - 1927 | ՀԿԿ | ||
Հայկ Հովսեփյան | 1927 - 1928 | ՀԿԿ | ||
Հայկազ Կոստանյան | 1928 - 1930 | ՀԿԿ | ||
Աղասի Խանջյան | 1930 - 1936 | ՀԿԿ | ||
Ամատունի Վարդապետյան | 1936 - 1937 | ՀԿԿ | ||
Գրիգոր Հարությունյան | 1937 - 1953 | ՀԿԿ | ||
Սուրեն Թովմասյան | 1953 - 1960 | ՀԿԿ | ||
Յակով Զարոբյան | 1960 - 1966 | ՀԿԿ | ||
Անտոն Քոչինյան | 1966 - 1974 | ՀԿԿ | ||
Կարեն Դեմիրճյան | 1974 - 1988 | ՀԿԿ | ||
Սուրեն Հարությունյան | 1988 - 1990 | ՀԿԿ | ||
Վլադիմիր Մովսիսյան | 1990 - 1990 | ՀԿԿ | ||
Ստեփան Պողոսյան | 1990 - 1991 | ՀԿԿ | ||
Արամ Սարգսյան | 1991 - 1991 | ՀԿԿ |
Հայաստանի Հանրապետություն
խմբագրելԱնուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Կուսակցական պատկանելություն | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Լևոն Տեր-Պետրոսյան | 1991 - 1998 | վերընտրվել է 1996 թ.-ին, 1998 թ.-ի փետրվարին հրաժարական է տվել | Հայոց համազգային շարժում | |
Ռոբերտ Քոչարյան | 1998 - 2008 | վերընտրվել է 2003 թ.-ին | անկուսակցական | |
Սերժ Սարգսյան | 2008 - ներկա | վերընտրվել է 2008 թ.-ին, պաշտոնավարման ժամկետը լրանում է 2018 թ.-ին | Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն | |
ՀՀ 4-րդ նախագահ |
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
խմբագրելԱնուն | Կառավարման ժամանակաշրջան | Ծանոթագրություններ | Կուսակցական պատկանելություն | Պատկեր |
---|---|---|---|---|
Արթուր Մկրտչյան | 01. 1992 - 04.1992[13] | ԳԽ նախագահ, զոհվել է | ՀՅԴ | |
Գեորգի Պետրոսյան | 04. 1992 - 06.1993 | ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար | ՀՅԴ | |
Կարեն Բաբուրյան | 1993 - 1994 | ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար | ||
Ռոբերտ Քոչարյան | 1994 - 1997 | ԳԽ - կողմից է նշանակվել, 1996 թ.-ին ընտրվել է համաժողովրդական ընտրություններով | անկուսակցական | |
Լեոնարդ Պետրոսյան | 03. 1997 - 09.1997 | նախագահի պաշտոնակատար | անկուսակցական | |
Արկադի Ղուկասյան | 1997 - 2008 | 2002 թ.-ին վերընտրվել է | անկուսակցական | |
Բակո Սահակյան | 2008 - ներկա | 2012 թ.-ին վերընտրվել է | անկուսակցական |
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Վանի թագավորությունը.(Բիայնիլի, Ուրարտու, Արարատ)
- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ 2-3-ՐԴ ԴԱՐԵՐՈՒՄ, Հեղինակ` Ս. Պողոսյան, Արմեն Ասրյան, Խ. Ստեփանյան, Է. Հովհաննիսյան
- ↑ «Հայոց Պատմություն» 10-րդ դասարանի դասագիրք, 2009թ.
- ↑ Հայոց Պատմություն, Հեղինակ` Ս. Պողոսյան, Արմեն Ասրյան, Խ. Ստեփանյան, Է. Հովհաննիսյան
- ↑ Մածնաբերդի իշխանություն
- ↑ ՍՅՈՒՆԻՔԻ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
- ↑ «Հայոց պատմություն, հիմնահարցեր», Երևան 2000, Հ. Սիմոնյան
- ↑ Զաքարյանների իշխանապետություն
- ↑ Հայոց Պատմություն, Հեղինակ` Ս. Պողոսյան, Արմեն Ասրյան, Խ. Ստեփանյան, Է. Հովհաննիսյան
- ↑ Քեսունի Կարմիր վանք
- ↑ ԼԵՌՆԱՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԸ
- ↑ Armenia
- ↑ The Parliament of the Nagorno Karabakh Republic
Գրականություն
խմբագրել- «Երկեր Ա» Հակոբ Մանանդյան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակություն, Երևան 1977
- «Հայկական համառոտ հանրագիտարան»,Խուդավերդյան և այլք, հատոր 1, Երևան 1990
- Ռուսերեն, անգլերեն և ֆրանսերեն վիքիպեդիաների որոշ համապատասխան հոդվածներ
- ПАТРИАРХИ, ЦАРИ И ПРАВИТЕЛИ АРМЕНИИ
- ՀՀ նախագահի պաշտոնական կայք
- ԼՂՀ նախագահի պաշտոնական կայք